Arıcılık, bacasız bir sanayi olup, tüm Dünyada, en verimli ve doğaya zarar vermeyen tarım sektörlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Arılar; doğada bulunan bitkisel kaynakları kullanarak, doğanın dengesini sağlamanın yanında, bu kaynaklardan almış oldukları ürünleri işleyerek, biz insanlar için şifa kaynağı olan mucizevi besinler üreten muhteşem canlılardır. Arılar, canlılar alemi üzerinde tartışılmaz bir öneme sahiptir. Dünyaca ünlü Alman bilim adamı, Albert Einstein’ın; “Eğer arılar yeryüzünden kaybolursa, insanlığın sadece 4 yıl ömrü kalır. Arı olmazsa döllenme, bitki, hayvan, insan olmaz” sözü, arıların canlılar alemindeki yerini, oldukça güzel açıklamaktadır.

Arıcılık, tüm Dünyada gün geçtikçe büyüyen ve tarımsal üretimin sürekliliğine katkısı nedeni ile önemsenen bir sektör konumundadır.  Ayrıca, arıcılık ürünleri açısından bakıldığı zaman, başta bal üretimi olmak üzere, diğer arı ürünleri olan; polen, arı sütü, propolis, balmumu ve arı zehiri gibi ürünleri ile de toplumun sağlıklı beslenmesine önemli katkılar sağlayan bir üretim faaliyetidir. Geçmişten günümüze doğal arı ürünleri, insan sağlığında ve hastalıkların tedavisinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Arı ürünleri, Dünyada alternatif tıp alanında kullanılarak, her ülkede insanlara umut olmaya başlamıştır. APİTERAPİ adıyla anılan ve yalnızca arı ürünleri kullanılarak, tedavi veya tedaviyi destekleyici yöntemler doğmuştur. Bu yöntemleri uygulayan  klinikler hızla yayılmış ve bu yöntemlerin  tartışıldığı bilimsel  kongreler  düzenlenmeye başlanmıştır.

Ayrıca, arıcılık sürdürülebilir kırsal kalkınmanın çok önemli bir lokomotifi durumundadır. Kaynak tüketimine neden olmayan bir üretim faaliyeti olması, günümüzde arıcılığın önemini daha da artırmaktadır. Bununla birlikte arıcılık, doğa ve çevreye zarar vermeden yapılabilen ender tarımsal üretim kolu olması sebebiyle, geleceğin en önemli sürdürülebilir tarımsal faaliyetlerinden biridir.

Muğla’da Arıcılığın Tarihçesi

Bal, ilk çağlardan beri insanoğlu için en önemli besin kaynağıdır.

► Muğla’da arıcılık insan tarihi kadar eskidir.

► Arıcılık, Osmanlı Dönemi’nde o kadar önemli bir geçim kaynağıydı ki Osmanlı Devlet arşivinde de( 1500’lü ve 1800’lü yıllarda) yerini almıştır.

► Binlerce yıldır Muğla’nın arıcılık açısından önemli olmasının nedeni çam balı ve çam ormanlarıdır.

 

1930-1960 yıllar arası Muğla’da Arıcılık

►Arıcılarımız sabit arıcılık yapmaktaydı.

►Kovanlar kütük kovan veya çamur kovandı.

►Arıcılarımız kıl çadırlarda yaşamaktaydı.

►Kovanların nakilleri eşek ve katırlarla yapılmaktaydı.

►Arılıkları yabani hayvanlardan korumak için kayalıkların üzerindeki düzlüklere kurarlardı.

Ülkemizde ilk arıcılık ve bal kooperatifi 1951 yılında Muğla’da kurulmuştur.

 

1960-2000 yılları arası Muğla’da Arıcılık

► Arıcılarımız arılarının yanında Kızılay çadırlarında yaşamışlardır.

► 60’lı ve 70’li yıllardan itibaren kısmen fenni kovanlar kullanılmaya başlanmıştır.

► Kovanların nakilleri kamyonlarla yapılmıştır.

► 1990’lı yıllardan sonra arıcılarımız barakalarda yaşamaya başlamıştır.  Günümüzde hatta bazı arıcılarımız karavan kullanmaktadır.

► 1900 yılına kadar mum sıkma ve petek basma işlemlerini manuel olarak (elle) yapmışlardır.

► 1900’lü yıllardan sonra mum sıkma ve temel petek basma işlemleri makine ile işletmeler yapmaya başlamıştır.

2000 ve günümüz Arıcılığı

►Arı yetiştirici birlikleri, 4631 sayılı Hayvan Islahı Kanununun , 19/12/2001 tarihli ve 24615 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Islah Amaçlı Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmelik kapsamında 2002 yılında kurulmuştur.

►Ülkemizde birliklerin kurulması Arıcılık tarihinde bir milattır.

►Muğla, Türkiye’nin ilk kurulan Arı Yetiştiricileri Birliği’dir.

►Günümüz arıcılığında teknik arıcılık uygulamaları ve kullanılan alet ve ekipmanlar konusunda  büyük gelişmeler yaşanmıştır. Gezginci arıcılıkta karavanlar kullanılmaya başlanılmıştır. Islah çalışmaları yapılmaya başlanmıştır

MUĞLA ARICILIĞININ MEVCUT DURUMU

Muğla ilinin ülke arıcılığındaki konumuna bakılacak olursa; ülke arıcılığında bal üretimi, arılı kovan varlığı ve arıcı sayısı ile ön sıradadır. Muğla ilinde; yaklaşık 360 mahallede  toplam 6000 aile, 1.200.000 kovanla arıcılık yapmaktadır. Muğla İlimizde, 2016 verilerine  5.517 arıcılık işletmesi ile 982.601 adet koloni bulunmaktadır

İlimizde başlıca arıcılık ürünü çam balı olup, Türkiye üretiminin yaklaşık olarak %75-80’lik kısmını karşılamaktadır. Bu özelliğinin yanı sıra Muğla İli, ılıman kışı ile ülke arıcılarına yıl boyu sınırsız floral kaynak sunmaktadır. Bu zengin floral kaynaklar, arıcılara kolonilerini geliştirme imkanı sağlamaktadır. Aynı zamanda narenciye ve badem türlerinden oluşan geniş meyve bahçeleri de bölge arıcılığı için büyük önem arz etmektedir. Ayrıca diğer bir zenginliğimiz ise; Günlük (Sığla) Ağacıdır. Ülkemizde esas olarak; Marmaris, Köyceğiz, Dalaman ve Fethiye bölgelerinde yetişen endemik bir ağaç türü olup, ‘Anadolu Günlük Ağacı’ olarak da isimlendirilmektedir. Farklı türleri Amerika ve Kanada’da da yetiştirilen Günlük Ağacının poleni çok değerli bir polen olup, antiseptik özelliğe sahiptir.

Muğla’da yoğun arıcılık faaliyeti sebebi ile; arıcılar, petek üretenler, kovan üretenler, bal toplayanlar, ambalaj malzemesi üretenler, bal pazarlayanlar ve nakliyecilerden oluşan bir  arıcılık sektörü oluşmuş ve 35-40 bin kişiye istihdam sağlamaktadır.

İlimizde çam balı üretim sahaları ve çam balı üretiminin yoğun olması kırsal kesim nüfusunun asıl mesleğinin arıcılık olması nedeniyledir.

MUĞLA BÖLGESİ BASRALI SAHALAR

Çam pamuklu koşnilinin, Dünya’da Akdeniz iklimine sahip bölgelerde canlılığını sürdürebildiği görülmektedir. Bu türün ülkemizdeki yayılış alanlarına bakıldığında, Güney Marmara, Batı Akdeniz ve Ege bölgelerinde yaşadığı görülmektedir. Türkiye’deki sahaların %75-80’i Muğla’dadır.

Muğla İlimizdeki basralı sahalara baktığımız zaman; Muğla ilinin toplam alanı 1.226.516,6 ha olup, bunun 830.854,8 ha’ı orman alanıdır. Muğla’nın %67,7’lik orman varlığı ile, %27,6’lık ülke orman varlığı karşılaştırıldığında, orman varlığı bakımından zengin bir bölge olduğu ortaya çıkmaktadır. Muğla bölgesinde verimli orman alanlarının %8,9’u basralı iken, bu oran bozuk orman alanlarında %6,2’dir. İlimiz genelinde toplam orman alanlarının %8’i basralı olup, Muğla bölgesi basralı toplam alanı 66.305 ha.’dır.

ÇAM BALI ÜRETİMİNİN ÜLKE ARICILILIĞIMIZDAKİ YERİ

  • Muğla bölgesinde çam balı üretimi tarihi kadar eski olup, kültüründe var olan bir üretim faaliyetidir.
  • Çam balı üretiminin aracı böceği olan basra böceğinin ana vatanı ülkemiz olup, merkezi ise Muğla’dır.
  • Muğla ili yüzyıllardan beri arıcılık sektöründe Türkiye’nin merkezi konumundadır, bunu da çam balına borçludur.
  • Çam balı üretimi, ülke arıcımız için can simidi konumunda olup, bölge arıcılarımız için ise, temel üretim faaliyetidir.
  • Bölgemizdeki çam balı üretim alanlarında, yılın 9 ayı çam balı üretimi yapılabilecek potansiyel mevcuttur.
  • Çam balı üretim alanları bölgesel olmasına rağmen, üretim döneminde, ülke arıcılarımızın büyük bir kısmı bu alanlardan faydalanmaktadır,”üretimi ülkesel” dir.
  • Çam balı üretimi, ilimizde var olan istihdama katkı sağlamanın yanında, yeni istihdam alanları yaratmaktadır.
  • Ülkemizde ihraç edilen balın tamamına yakınını çam balı oluşturmaktadır, çam balı ihracatının yapılamadığı yıllarda, bal ihracatının hiç yapılmadığı görülmektedir.